Avusturya'da    yabancıların    çalışması,  Yabancıların İstihdamı Hakkında Kanun - Ausländer-

beschäftigungsgesetz- ile düzenlenmiş olup, Kanunun 4c maddesi ile 4b maddesinde vatandaşlarımızın Avrupa Birliği -Türkiye Ortaklık Hukuku'ndan doğan haklarına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

Çalışma   izinleri   uygulamasında   önemli   olduğu   düşünülen  hususlar  ile vatandaşlarımızın AB -Türkiye  Ortaklık Hukuku  kapsamında  çalışma izinleri açısından haklarına ilişkin bilgiler özet halinde aşağıda belirtilmiştir:

 

 

I.Çalışma  İzni  Türleri

Yabancıların İstihdamı Hakkındaki Kanun'da çalışma süresi arttıkça daha güvenceli bir statüye sahip olunmasına imkan veren   3 tür   çalışma   izni öngörülmüştür.

 

 

1. Çalıştırma İzni  (Beschäftigungsbewilligung)

Söz konusu izin, Avusturya'da ilk defa bağımlı bir işte çalışmaya başlayacak yabancılar için işverenleri tarafından iş piyasasından sorumlu kuruluş olan İş Piyasası Servisi'nden (Arbeitsmarktservice-AMS-) alınmaktadır. İş Piyasası Servisi, işverenin verdiği çalıştırma izni talep dilekçesi üzerine  mevcut işsizler arasında söz konusu işyerine yerleştirilebilecek  Avusturya vatandaşlarının ve bunlarla eşit konumdaki  Avrupa Ekonomik Bölgesi  üyesi ülke vatandaşlarının bulunup bulunmadığını tetkik etmekte;  ret veya kabul kararını işverene bildirmektedir. Bu süreçte İş Piyasası Servisinin tek muhatabı işverendir; hakkında izin talep edilmiş olan yabancı işçinin herhangi bir işlevibulunmamaktadır. Bu itibarla talep reddedilmişse sadece  işveren buna itiraz edebilmekte; izin verilmişse yabancı işçiyi çalıştırabilmektedir.

 

Çalıştırma izni verilmesi, yabancıların istihdamına ilişkin kota sistemine, yabancı işçinin yerine getirmesi gereken koşullara ( ikamet izninin süresi ve  ikamet izninin bir işe başlamasını olanaklı kılması), işverenin çalışma mevzuatının öngördüğü hükümlere uymasına ve yukarıda belirtildiği gibi iş piyasasındaki durum ve gelişmelere bağlıdır.

 

Çalıştırma İzninin Süresi

Belirli bir işyeri ve belirli bir mesleki faaliyetle sınırlı olan çalıştırma izni, her keresinde azami 1 yıllık bir süreye kadar verilmektedir.

Bunun yanı sıra çalıştırma izni

a)      işinin niteliğine göre  yılın belirli dönemlerinde faaliyette bulunan veya faaliyeti yılın belirli dönemlerinde  önemli ölçüde artan işletmelerdeki  (Sezon İşletmeleri) işyerleri için her keresinde işin niteliğine göre gerekli olan süre kadar,

b)      geçici, ilave işgücü ihtiyacının iş piyasasında mevcut işgücü ile karşılanamaması halinde kontenjan kapsamında çalıştırılacak yabancı işgücü için öngörülen süre kadar,

c)      çıraklık eğitimi yapacak olanlar için eğitim süresi kadar

verilmektedir.

 

2. Çalışma İzni (Arbeitserlaubnis)

Çalışma izni,

a)      yabancının yerleşme izni ( Niederlassungsbewilligung) hamili olması ve talep tarihinden önceki son 14 ay içersinde 52 hafta izinli olarak çalışmış olması halinde  veya

b)      çalışma izni hamili bir yabancının  eşi veya evlenmemiş  reşit olmayan  çocukları için Avusturya'da 12 ay yasal olarak ikamet etmiş olmaları halinde

düzenlenmektedir.

 

 

Çalışma İzninin Geçerlilik Süresi Ve Uzatılması

 Yabancının, en son çalışmış olduğu  Eyalette her türlü işte çalışmasını olanaklı kılan çalışma izni, en fazla 2 yıllık bir süre için verilmektedir.

Çalışma izninin geçerlilik süresi

a)      ilk kez verilişindeki koşulların yerine getirilmiş olması veya

b)      son 2 yıl içersinde en az  18 ay izinli olarak çalışılmış olması ve yasal olarak ikamet edilmesi halinde  

uzatılmaktadır.

 

Çalışma İzninin İptali

Çalışma izni, yabancının

a)      söz konusu iznin verilmesine ilişkin talep dilekçesinde durumuyla ilgili önemli gerçekler hakkında bilerek yanlış bilgi vermesi veya  bu tür gerçekleri saklaması,

b)      çalışma izninin  geçerlilik süresi içersinde bir takvim yılında 6 aydan daha fazla Avusturya dışında ikamet etmesi

hallerinde iptal edilmektedir.

 

Üniversite öğrencileri gibi oturma izni (Aufenthaltsbewilligung) hamili olanların ikamet statüleri itibarıyla çalışma izni almaları mümkün değildir.

 

 

3. Çalışma İzni Muafiyet  Belgesi (Befreiungsschein)

Çalışma izni muafiyet belgesi

a)      son 8 yıl içersinde 5 yıl izinli olarak çalışmış ve yerleşme izni hamili olanlara,

b)      anne veya babasının Avusturya'da son 5 yıl içersinde en az 3 yıl çalışmış olması kaydıyla

zorunlu temel eğitimin bitirilmesinden önceki son öğrenim yılını tamamlamış olanlara,

c)      daha önce bir Avusturya vatandaşının veya Avrupa Ekonomik Bölgesine dahil bir ülke vatandaşının aile ferdi olarak Yabancıların İstihdamı Hakkındaki Kanun’un kapsamı dışında tutulmuş olan ve yasal olarak ikamet etmeye devam edenlere,

d)     çalışma izni muafiyet belgesi almaya hak kazanmış bir yabancının, Avusturya'da 12 ay yasal olarak ikamet etmiş olmaları kaydıyla eşine veya evlenmemiş reşit olmayan çocuklarına

verilmektedir.

 

Çalışma İzni Muafiyet Belgesinin Geçerlilik Süresi Ve Uzatılması

Avusturya düzleminde herhangi bir sınırlamaya maruz kalmaksızın her türlü işte çalışma imkanı sağlayan çalışma izni muafiyet belgesinin geçerlilik süresi 5 yıldır.

Muafiyet belgesinin geçerlilik süresi

a)      ilk kez verilişindeki koşulların yerine getirilmiş olması veya

b)      son 5 yıl içersinde  en az 2,5 yıl çalışılmış olması ve yasal olarak ikamet edilmesi halinde

uzatılmaktadır.

 

 

Çalışma İzni Muafiyet Belgesinin İptali

Çalışma izni muafiyet belgesi, yabancının söz konusu iznin verilmesine ilişkin talep dilekçesinde durumuyla ilgili önemli gerçekler hakkında bilerek yanlış bilgi vermesi veya  bu tür gerçekleri saklaması halinde iptal edilmektedir.

 

Üniversite öğrencileri gibi oturma izni (Aufenthaltsbewilligung) hamili olanların ikamet statüleri itibarıyla çalışma izni muafiyet belgesi almaları mümkün değildir.

 

4. İkamet Statüleri İtibarıyla Çalışma İzninden Muaf Olanlar

a)      AB-Daimi İkamet İzni ( Daueraufenthalt-EG) hamili olanlar,

b)     Tahditsiz Yerleşme İzni (Niederlassungsbewilligung -unbeschränkt) hamili olanlar,

c)      Yerleşme Kartı (Niederlassungsnachweis) hamili olanlar

çalışma iznine gerek olmaksızın Avusturya’nın her yerinde bağımlı bir işte çalışma hakkına sahiptirler.

 

 

II. Yabancılarınn İstihdamı Hakkındaki Kanun

Kapsamı Dışında Tutulmuş Olanlar

a)   Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke vatandaşları ile İsviçre vatandaşları,

b)   Avusturya vatandaşlarının ülkeye yerleşmeye hak kazanmış üçüncü ülke vatandaşı eşleri

      ve çocukları,

 c)  Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke vatandaşları ile İsviçre vatandaşlarının üçüncü ülke

      vatandaşı olan eşleri ve henüz 21. yaşını  doldurmamış veya 21. yaşını doldurmuş olmakla

      birlikte ülkeye yerleşmeye hak kazanmış  ve geçimleri sağlanan çocukları,

 d)  Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke vatandaşları ile İsviçre vatandaşlarının, geçimlerini

sağladıkları ve ülkeye yerleşmeye hak kazanmış anne veya babaları,

 e)   siyasi sığınma hakkı almış olanlar,

 f)   araştırma ve öğretim alanlarında bilimsel faaliyette bulunan yabancılar,

 g)  din adamı olarak faaliyette bulunan yabancılar

 

Yabancıların İstihdamı Hakkında Kanun'un  kapsamı dışında tutulmuşlardır.

 

 

 

III. Vatandaşlarımızın AB -Türkiye Ortaklık Hukuku Kapsamında

Çalışma İzinleri Açısından Hakları

 

1-Genel

Yabancıların İstihdamı Hakkındaki Kanun’un ( 4c ) maddesinin

1.fıkrasında;    Ortaklık   Konseyi’nin  1/80 sayılı Kararı’nın   çalışma  sürelerine ilişkin 6.maddesi 1.fıkrasının 1. ve 2. bendinde belirtilen koşulları veya aile fertlerinin ikamet sürelerine ilişkin 7. maddesi 1. fıkrasının 1.bendinde veya 7. maddesinin son cümlesinde belirtilen koşulları veya Türk işçi çocuklarının  genel ve mesleki eğitim haklarına ilişkin 9.maddesinde belirtilen koşulları yerine getiren   Türk vatandaşları için  resen çalıştırma izni  verileceği ve uzatılacağı,

 

 

 

2. fıkrasında;   Ortaklık  Konseyi  Kararı’nın  6. maddesi 1. fıkrasının 3. bendinde veya 7. maddesinin 2.  fıkrasında    belirtilen     koşulları     yerine   getiren   Türk   vatandaşlarına   resen   çalışma   izni  muafiyet   belgesi verileceği  ve   belgenin    geçerlilik   süresinin   uzatılacağı

hüküm altına alınmıştır.

 

Diğer taraftan anılan Kanunun (4b) maddesinde de; yabancı işgücü için çalıştırma izni verilmesinde İş Piyasası Servisi tarafından yapılan ve öncelikle işe yerleştirilebilecek işgücü bulunup bulunmadığının tespitine yönelik iş piyasası tetkiklerinde 1/80 sayılı   Ortaklık   Konseyi     Kararı’nın    öngördüğü     koşulları      yerine     getirmiş    olan    Türk     işçilerinin

( Türk Ortaklık Hukuku işçileri) öncelikli işgücü grubuna dahil olduğu belirtilmiştir.

 

Bu düzenlemeler çerçevesinde işçi statüsündeki vatandaşlarımıza ve aile fertlerine aşağıda belirtilen koşullarda çalıştırma izni ve çalışma izni muafiyet belgesi verilmektedir.

 

 

2.Türk İşçilerine İstihdam /Çalıştırma İzni (Beschäftigungsbewilligung) Verilmesi

 

Koşullar

Söz konusu Kanun’un 4c maddesinin 1. fıkrası uyarınca;

1. İstihdam izni hamili olarak bir işveren nezdinde 1 yıl çalışmış olan ve aynı işveren

    nezdinde çalışmaya devam etmek isteyen Türk işçilerinin sözkonusu izni uzattırma hakları

    vardır.

2. İzinli olarak bir işveren nezdinde 3 yıl çalışmış olan Türk işçilerinin, iş piyasasındaki

    durumun cevaz vermesi halinde (  yani, talip olunan işyeri için iş almaya hazır bir Avusturya

    vatandaşının veya Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşının bulunmaması) aynı meslek dalında

    ( im selben Berufszweig) istiham izni alma hakları vardır.

3. Avusturya’da düzenli iş piyasasına dahil olan  Türk işçilerinin ülkede en az 3 yıl  ikamet

    etmiş ve işçi ile aynı evde yaşamış olan  eşleri ve çocuklarının,  iş piyasasındaki durumun

    cevaz vermesi halinde  istihdam izni alma hakları vardır.

4. Avusturya’da en az 3 yıldan beri yasal olarak çalışmakta olan Türk çilerinin, Avusturya’da

    meslek eğitimi (Berufsausbildung) yapmış olan çocuklarının istihdam izni alma hakları

    vardır.

5.  Anne veya babası Avusturya’da yasal olarak çalışmakta olan veya daha  önce çalışmış

    olan ve ailesinin yanında yasal olarak ikamet eden Türk vatandaşlarının çocuklarının,

    mesleki eğitimleri süresince istihdam izni alma hakları vardır.

 

Talep Dilekçesi

Sözkonusu koşulları yerine getiren vatandaşlarımızın  İş Piyasası Servislerinde (AMS) mevcut  “Yabancıların İstihdamı Hakkında Kanun’un Türk Vatandaşları ile İlgili 4c Maddesinin 1. Fıkrasına Göre Talep Dilekçesine Ek-Belge ( Beiblatt zum Auftrag auf Beschaeftigungsbewilligung gemaess  Artikel 4c, Abs 1 des Auslaenderbeschaeftigungsgesetzes für türkische Staatsangehörige)” başlığını taşıyan belgeyi  doldurmaları, ayrıca anne – babanın Avusturyadaki çalışmalarına dair belge (Beschaeftigungsnachweis) ile ikamet kayıt belgelerini (Meldezettel) eklemeleri ve tam olarak doldurulmuş istihdam izni talep dilekçesiyle (Antrag auf Beschaeftigungsbewilligung) birlikte ilgili AMS dairesine vermeleri gerekmektedir.

 

 

 

 

3.Türk İşçilerine Çalışma İzni Muafiyet Belgesi (Befreiungsschein) Verilmesi

Avusturya genelinde her türlü işte çalışma imkanı sağlayan ve 5 yıllık geçerlilik süresi olan çalışma izni muafiyet belgesi

·         Avusturya’da 4 yıl yasal olarak çalışmış Türk işçilerine ve

·         Avusturya’da düzenli iş piyasasına dahil olan Türk işçilerinin bu ülkede 5 yıl yasal olarak ikamet etmiş ve kendileriyle aynı evde yaşamış olan  aile fertlerine

verilmektedir.

 

Vatandaşlarımız dışındaki üçüncü ülke vatandaşı yabancı  işgücüne diğer koşulların yanı sıra Avusturya’da 5 yıllık yasal çalışma sonunda verilen çalışma izni muafiyet belgesi, Ortaklık Konseyi Kararı gereğince vatandaşlarımıza 4 yıllık yasal çalışma sonunda verilmektedir.

 

Çalışma izni muafiyet belgesinin, bu izin için öngörülen ve İş Piyasası Servislerinden temin edilen formüler kullanılmak suretiyle söz konusu kurumun ikamet yeri için yetkili olan  Bölge Müdürlüğünden  (Regionale Geschaeftsstelle  von AMS)talep edilmesi gerekmektedir.

 

 

4. Türk İşçilerinin Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Sözleşmeli Personel    

        (Vertragsbedienstete) Olarak İstihdam İmkanı

 

Federal Hükümet, Avusturya İş Piyasası’nın 1.5.2011 tarihinden itibaren AB üyesi Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri işgücüne açılmasıyla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına gönderdiği 13.5.2011 tarihli ve 920.000/0006-III/1/2011 sayılı Genelge’de Türk vatandaşlarıyla ilgili bir düzenlemeye de yer vermiştir.

Söz konusu düzenleme, 29.12.1964 tarihli Türkiye- AET Ortaklık Anlaşması ile 19.9.1980 tarihli ve 1/80 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı çerçevesinde,  Konsey Kararı’nın 6. maddesi hükmüne göre Avusturya’da 4 yıl  yasal olarak aralıksız çalışmış  Türk vatandaşlarının kamu kurum ve kuruluşlarında, Avusturya vatandaşlarına hasredilmemiş alanlarda sözleşmeli personel (Vertragsbedienstete) olarak çalıştırılabileceklerini  öngörmektedir.

 

 

Çalışma izinleri hakkında daha ayrıntılı bilgi yetkili İş Piyasası Servisi Bölge Müdürlüklerinden alınabilir.

 

Konuya ilişkin soruları ve sorunları bulunanların her zaman Ataşeliğimize  başvurabileceklerine işaretle durum vatandaşlarımızın bilgilerine sunulur.

 

 

 

1 Şubat  2012

 

 

T.C. SALZBURG BAŞKONSOLOSLUĞU

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK ATAŞELİĞİ

 

Strubergasse 9

5020 Salzburg

 

 

Tel/Faks:   (0662)  42 41 16

E-mail:       Salzburg@csgb.gov.tr